"ΚΟΜΠΟΥΚΣΟΝ". ΤΟ ΠΛΟΙΟ "ΧΕΛΩΝΑ" ΤΩΝ ΚΟΡΕΑΤΩΝ

Το πρώτο θωρακισμένο πλοίο στο κόσμο.

Μια σύντομη παρουσίαση του πολεμικού πλοίου της Κορέας που νίκησε τους Ιάπωνες.

Κρίστυ Εμίλιο Ιωαννίδου

Συγγραφεύς – Ναυτικός

Μέλος Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛ.Ι.Σ.ΜΕ.)

Μια πολύ όμορφη, μοντέρνα απεικόνιση

Κόμπουκσον.

ΠΗΓΗ: http://www.onrie-kompan.com/

Το πλοίο που ονομάστηκε «Χελώνα» (Κόμπουκσον), από το σχήμα της θαλάσσιας χελώνας, πρωταγωνίστησε στο Κορεατικό Ναυτικό κατά τη διάρκεια του επταετή πολέμου με την Ιαπωνία (1592 – 1598). 

Το «Κόμπουκσον» ήταν ουσιαστικά μια αναβάθμιση του κυρίως τύπου πολεμικού πλοίου του Κορεατικού Ναυτικού «Πάνοκσον». Ο τύπος αυτός ήταν μια γερή ξύλινη κατασκευή (15 έως 34 μ. μήκος), με δύο διαζώματα (ερετικό και πολεμιστές), με άνετο κατάστρωμα για τους πεζοναύτες και τα πυροβόλα, και με έναν  υποτυπώδη πύργο. Παρά την ισχύ πυρός, αντιμετώπιζε προβλήματα με την παραδοσιακή τακτική των Ιαπώνων οι οποίοι επέμεναν, ως αέναοι πειρατές, να προσεγγίζουν τα πλοία με αρπάγες, να τα προσβάλλουν με βέλη ή με πυρά από τα μουσκέτα τους, κι εν συνεχεία να εισπηδούν στο ευρύ κατάστρωμα επιδιώκοντας πλέον την αναμέτρηση σώμα με σώμα.

Πορτραίτο του Ναυάρχου
Γι Σουν Σιν.
ΦΩΤΟ: koreanhero.net 

Η ανάγκη αναβαθμίσεως των «Πάνοκσον»  ώστε να παρέχουν περισσότερη προστασία στα πληρώματα αλλά ταυτόχρονα να αποτρέπουν τον εχθρό να πραγματοποιήσει εμβολή (abortage) οδήγησε τον Ναύαρχο Γι Σου Σιν να εμπνευστεί ένα πρωτοποριακό πλοίο [1]. 

 

Ναυπηγικά Χαρακτηριστικά:

Ολικό μήκος: 30μ – 34.2μ

Πλάτος: 10,3μ.

Ύψος: 6,4μ.

Πρόωση: 6 ή 8 κώπες

2 ιστία

Ταχύτητα: 3 κόμβοι 

Η ναυαρχίδα του Ιαπωνικού Ναυτικού  Nihon Maru βάλλεται από «Κόμπουκσον»

κατά τη ναυμαχία στο Angolpo (1592). Σχέδιο του Wayne Reynolds

ΠΗΓΗ: http://blog.daum.net/_blog/BlogTypeView.do?blogid=03ciZ&articleno=15253316&_bloghome_menu=recenttext#ajax_history_home

Γενικά Χαρακτηριστικά:

Πλώρη: Στην απόληξη της πλώρης δέσποζε η κεφαλή δράκου, αρκετά μεγάλη σε μέγεθος ώστε να φιλοξενεί στο εσωτερικό της (στα σαγόνια του δράκου) ένα πυροβόλο. Πέρα του πυροβόλου μέσα από το στόμα του δράκου μπορούσε το πλήρωμα να εξαπολύσει έναν τοξικό καπνό από μίγμα θείου και κιτρικού καλίου, το οποίο παρασκευαζόταν στο κύτος του πλοίου. Δεν γνωρίζουμε πόσο αποτελεσματική ήταν η εξαπόλυση του καπνού αυτού με σκοπό να προκαλέσει εγκαύματα στα πληρώματα του αντιπάλου και καταστροφή του εχθρικού στόλου, αλλά είναι βέβαιο ότι ο εμπνευστής του Ναύαρχος Γι Σουν Σιν, αποσκοπούσε στην δημιουργία προπετάσματος καπνού, δηλαδή πυκνού νέφους, με σκοπό την κάλυψη των κινήσεων και ελιγμών της Χελώνας [2]. Εν ολίγοις, η δημιουργία καπνού είτε ως μέσο προσβολής είτε ως προπέτασμα, ήταν μέρος των Ψυχολογικών Επιχειρήσεων Πολέμου (ΨΕΠ). Η εικόνα (μέσο της τεχνικής επίδρασης ΨΕΠ) συνιστούσε σημαντικό πολλαπλασιαστή ισχύος. Αναμφίβολα ο δράκος, επαναλαμβανόμενο αποτρεπτικό μοτίβο στα κορεάτικα πλοία [3], χρησιμοποιείτο για να ασκεί  αρνητική επιρροή στους εχθρούς, όπως και η τρομακτική μορφή ενός δαίμονα που υπήρχε κάτω από την πλώρη, στην ίσαλο γραμμή, η οποία απέτρεπε τα κακά πνεύματα να εισέλθουν στο πλοίο.

Επιπροσθέτως, η πλώρη διέθετε 2 θυρίδες πυροβόλων.

Πλώρη ανακατασκευής Κόμπουκσον.

Φωτογράφος: Kris Verhoeven

ΦΩΤΟ: trekearth.com

Πρύμνη:

Η πρύμνη κατέληγε σε ουρά χελώνας ενώ άλλες δύο θυρίδες πυροβόλων υπήρχαν εκεί.

Οπλισμός:

Οι Κορεάτες, σημαντικοί κατασκευαστές ναυτικών πυροβόλων σε όλη την Ασία [4], υπερείχαν σε ναυτικό οπλισμό κατά πολύ των αντιπάλων. Η «Χελώνα» διέθετε 11 θυρίδες πυροβόλων σε κάθε πλευρά. Πηγές αναφέρουν ότι μπορούσε να φιλοξενήσει από 6 μέχρι και 22, εν συνόλω, πυροβόλα.

Αναφέρονται ενδεικτικά ότι το μεγαλύτερο πυροβόλο (chonja = ουρανός) είχε βεληνεκές 500 μέτρα ενώ ο μικρότερος (μεταφερόμενος) τύπος (sungja = Victory) 200 μέτρα.

Τα πυροβόλα έβαλλαν μεταλλικές μπάλες ή μεταλλικά βέλη. Τα μεταλλικά βέλη, τα οποία είχαν αιχμές και πτερύγια από μέταλλο και έμοιαζαν κατά πολύ με τον σύγχρονο τύπο ρουκέτας, εύκολα μετατρέπονταν σε φλεγόμενα.

Άποψη θυρίδας πυροβόλου, από ανακατασκευή «Κόμπουκσον».

ΦΩΤΟ: www.city3000.egloos.com

Το μάχιμο προσωπικό (συνήθως 45 άνδρες) αποτελείτο από 3 κατηγορίες –ειδικότητες.

Α) Πυροβολητές

Β) Γεμιστές (η ομοχειρία του πυροβόλου που είχε την ευθύνη για την επαναγέμιση και την τάξη του προς βολή) και

Γ) Τοξότες.

 

Λεπτομέρεια από ξύλινο μοντέλο πλοίου

τύπου «Πάνοκσον».

ΦΩΤΟ: www.fr.academic.ru

Άμυνα:

Η ιδιαίτερα συμπαγής, για την εποχή εκείνη, κατασκευή του (το πάχος του ξύλου έφθανε τα 100mm) παρείχε απόλυτη προστασία από τα εχθρικά βέλη και από τα πυρά του αντιπάλου. Επιπροσθέτως, για την αποτροπή αποβατικών επιχειρήσεων των αντιπάλων επί του πλοίου, το κατάστρωμα ήταν καλυμμένο από οκτάγωνες μεταλλικές πλάκες στις οποίες ήταν επάνω τους προσαρμοσμένες σιδερένιες αιχμές (λόγχες).

Παρά τις μεταγενέστερες απεικονίσεις της «Χελώνας» που δείχνουν την τρομακτική θέα των σιδερένιων αιχμών σε στιγμή μάχης, πηγές αναφέρουν ότι οι οκτάγωνες σιδερένιες πλάκες δεν ήταν ορατές στον αντίπαλο στόλο καθώς ήταν καλυμμένες από ψάθα. Αυτό παραπλανούσε τον ανυποψίαστο εχθρό ο οποίος σε περίπτωση που επιχειρούσε ρεσάλτο, κύρια τακτική των Ιαπώνων, κυριολεκτικά καρφωνόταν στις σιδερένιες λόγχες [5]. Η απουσία της ψάθας στις απεικονίσεις ενδέχεται να γίνεται σκόπιμα αφού καλυμμένο κατ’ αυτόν τον τρόπο, το «Κόμπουκσον», δεν θα παρείχε στον θεατή τόσο έντονο το αίσθημα του δέους. 

Σχεδιάγραμμα του πλοίου «Χελώνα».

ΠΗΓΗ: http://www.historum.com/general-history/26777-your-dream-voyage-age-sail.ht

Επίσης το πλήρωμα είχε την δυνατότητα να παρατηρεί από το εσωτερικό του πλοίου τις κινήσεις του εχθρού δίχως να γίνεται αντιληπτό από τους αντιπάλους που έβλεπαν εξωτερικώς τη συμπαγή κατασκευή της Χελώνας.

Πρόωση:

Στο συνήθη τύπο Χελώνας συναντούμε 8 κώπες από κάθε πλευρά. Σύνολο 16. Γίνεται λόγος και για 22 εν συνόλω κουπιά.

Κάθε κώπη κινείτο από 5 ερέτες (σύνολο ερετικού 80). Ό ένας αναλάμβανε χρέη αρχηγού /κελευστού και οι υπόλοιποι τέσσερεις έλαυνον υπό τις οδηγίες του. Η διάταξη 5 ερέτες ανά κώπη δεν παρουσίαζε καμία ομοιότητα με την αρχαία Πεντήρη καθώς η κώπη στα «Κόμπουκσον» έμοιαζε περισσότερο με το κινέζικο «yuloh», ένα κουπί που βασιζόταν στην αρχή του κοχλία. Το κουπί της «Χελώνας» παρουσιάζεται, σε πολύ μεταγενέστερες απεικονίσεις, σε κάθετη (όρθια) σχεδόν θέση, μέσα στο πλοίο, δεμένο στην άκρη της λαβής με ένα σχοινί ώστε να το κρατά στη σωστή θέση ισορροπίας. Οι ερέτες κατά την ειρεσία απεικονίζονται όρθιοι.

Κώπη «Χελώνας» από την ανακατασκευή που βρίσκεται στο Hallyeo National

Marine Park στο Tongyeong, (South Gyeongsang province, South Korea)

ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ: Jinho Jung.

ΦΩΤΟ: http://www.flickr.com/photos/phploveme/350654153

Επίσης γινόταν χρήση 2 ιστίων με τα οποία είχαν την δυνατότητα το πλήρωμα να τα διευθετούν (τριμάρουν) ανάλογα με την διεύθυνση του ανέμου. (σε αντίθεση με το Ιαπωνικό Ναυτικό όπου ο τρόπος ρυθμίσεως των τετραγώνων ιστίων τους αντιμετώπιζαν δυσκολίες κατά  την υπήνεμη θέση) [6].

Τακτική:

Πληροφορίες σχετικά με την τακτική των «Κόμπουκσον», αντλούμε σε γενικές γραμμές από την περίοδο όπου έλαβαν χώρα οι ναυτικές συγκρούσεις στο πόλεμο Ιαπωνίας – Κορέας (1592 – 98). Το Κορεατικό Ναυτικό, είχε αποδεσμευθεί από την παρωχημένη ναυτική τακτική που οι Ιάπωνες ακολουθούσαν πιστά, δηλαδή την προσέγγιση των εχθρικών πλοίων, την χρήση αρπάγης [7], και εν συνεχεία την αποβίβαση των πεζοναυτών σε αυτά. Οι Κορεάτες τολμώντας να εξελιγχθούν στη ναυπηγική σχεδίαση, προχώρησαν παράλληλα και στην εξέλιξη της τακτικής τους. Κύριος Αντικειμενικός Σκοπός (ΑΝΣΚ) ήταν η από απόσταση βολή κατά στόχων επιφανείας. Η κύρια δύναμη του Κορεάτικου Στόλου, τα «Πάνοκσον», χρησιμοποιούντο ως θωρηκτά που έβαλλαν εξ αποστάσεως. Παρά το γεγονός ότι οι «Χελώνες», λόγω γερής κατασκευής, μπορούσαν να συμμετέχουν επιτυχώς σε εμβολισμούς δεν φαίνεται ιδιαίτερα να έκαναν χρήση αυτής της τακτικής. Οι Χελώνες αποτελούσαν την εμπροσθοφυλακή η οποία εκτελούσε:

Α) γρήγορη προέλαση

Β) διάσπαση εχθρικών σχηματισμών

Γ) κανονιοβολισμούς εκ του σύνεγγυς

Δ) ταχεία απεμπλοκή.

Σημαία του "Κόμπουκσον". Το κορεάτικο ιδεόγραμμα σημαίνει: Χελώνα.

ΦΩΤΟ: city3000.egloos.com

Χάρις το πρωτοποριακό ναυπηγικό σχέδιο, την μεγάλη ισχύ πυρός αλλά και την χρήση της Χελώνας από τα ικανά χέρια του Ναυάρχου Γι Σουν Σιν, ο οποίος κατέγραψε πολλές νίκες κατά των Ιαπώνων με την τακτική της παραπλανητικής υποχωρήσεως, το Κόμπουκσον έγινε το σύμβολο νίκης εναντίον των Ιαπώνων.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

[1] Τα πρώτα πλοία Κόμπουκσον εμφανίστηκαν το 1415 και τελειοποιήθηκαν από τον Ναύαρχο Γι Σουν Σιν (τέλη 16^ου αιώνα).

[2] σύμφωνα πάντα με τις πληροφορίες που μας παρέχει ο ανιψιός του Ναυάρχου Γι, Γι Μπουν (Yi Bun) στο βιβλίο του “Haeng Rok”

[3] Π.χ. στα «Πάνοκσον» απεικονίζετο ένας ολόκληρος δράκος κατά μήκος των πλευρών τους.

[4] Υιοθετώντας την τέχνη της πυρίτιδας από την Κίνα (τέλη 14^ου αιώνα) σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα εξελίχθηκαν στον τομέα κατασκευής ναυτικών πυροβόλων.

[5] Horace Underwood, Korean Boats and Ships, Yonseu University Press, Seoul 1933, reprind 1979, p.77

[6] Holy Hero Yi Sun-sin.doc Korean. net

[7] kusari kagi (Κουσάρι Κάγκι). Είδος αρπάγης αποτελούμενο από τέσσερις γάντζους, στους οποίους ήταν προσαρμοσμένη μια αλυσίδα. Η άλλη άκρη της αλυσίδας ήταν στερεωμένη σε έναν χονδρό πάσσαλο. Stephen Turnbull (2003): Fighting Ships of the Far East (2), Japan and Korea AD 612 – 1639, Osprey, New Vanguard, No 63, London. p. 41.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

1.Ξενοφών Χαλατσής (2006): «Οι ναυτικές συγκρούσεις κατά τον πόλεμο Ιαπωνίας –Κορέας. Οι σιδερένιες «χελώνες» αποκρούουν τους Σαμουράϊ (1592 – 98)». Περιοδικό Ναυτική Ιστορία, τεύχος 6, σελ. 12 , εκδ. Περισκόπιο (Απρ – Ιούν.) 

2. Marc Jason Cilbert (2007): "Admiral Yi Sun - Sin, the Turtle Ships, and the Modern Asian History". Education about Asia, Volume 12, nymber 1 (Spring).

3.Stephen Turnbull (2003): «Fighting Ships of the Far East (2), Japan and Korea AD 612 – 1639», Osprey, New Vanguard, No 63, London.

4.Horace Underwood, «Korean Boats and Ships», Yonseu University Press, Seoul 1933, reprind 1979.

5.Kim, Su – yong (1997): «Naval Battles of Yi, Nelson and Togo», Military Studies.

6. Yi, Sun-sin, Kim, Kyung-su (translator), "Nanjung Ilgi: War Diary", Joyful Reading Press, 2004.
7. Andohi, Kotaro (1964): "History and Theory of Relations of Japan, Korea and China", Japanese Institute of Korean Studies.
8. Holy Hero Yi Sun-sin.doc Korean. Net

πηγή Περί Αλός