Η διεθνής κοινότητα αντέδρασε έμπρακτα με την αποστολή ναυτικών δυνάμεων στην περιοχή. Οριοθέτησαν και ρότα ασφαλούς πορείας των πλοίων, μέσα στην οποία θεωρητικά τα πλοία είναι υπό τον έλεγχο των ναυτικών δυνάμεων.Σε ένα ιδιότυπο παιχνίδι «νεύρων» με θύματα ναυτικούς και φορτία μεταξύ της διεθνούς κοινότητας και των Σομαλών πειρατών έχει εξελιχθεί η προσπάθεια αντιμετώπισης της πειρατείας στις ανατολικές ακτές της Αφρικής.
Και αυτό, διότι, παρά τις προσπάθειες οι οποίες καταβάλλονται για την καταπολέμηση του φαινομένου, το νομικό καθεστώς δεν έχει ξεκαθαρίσει, η πολυφωνία στα κέντρα αποφάσεων, αλλά και το εύρος δράσης των πειρατών, που συνεχώς επεκτείνεται, δημιουργούν την αίσθηση ότι οι προσπάθειες αυτές συχνά πέφτουν στο κενό.
Οι Σομαλοί πειρατές πριν από περίπου δύο χρόνια άρχισαν να κάνουν αισθητή την παρουσία τους στον κόλπο του Αντεν, μια θαλάσσια περιοχή από την οποία περνούν περισσότερα από 22.000 πλοία ετησίως. Στο διάστημα που ακολούθησε η περιοχή μετετράπη σε άντρο πειρατών και ανέβηκε πρώτη στη λίστα των πειρατικών επιθέσεων του Διεθνούς Γραφείου Ναυτιλίας. Οσο περνούσε ο καιρός τόσο οι επιθέσεις αυξάνονταν.
Υπολογίζεται ότι οι Σομαλοί πειρατές έφτασαν να εισπράττουν μέχρι και 500 εκατ. δολάρια ετησίως για λύτρα ώστε να παραδώσουν πληρώματα και πλοία. Η διεθνής κοινότητα αποφάσισε να αντιδράσει έμπρακτα με την αποστολή ναυτικών δυνάμεων στην περιοχή. Οριοθέτησαν και ρότα ασφαλούς πορείας των πλοίων, μέσα στην οποία θεωρητικά τα πλοία είναι υπό τον έλεγχο των ναυτικών δυνάμεων, ενώ υιοθετήθηκαν και πρακτικές που εφαρμόζουν τα πληρώματα ώστε να αποτρέπουν τις πειρατικές επιθέσεις.
Παράλληλα, ξεκίνησαν οι διαδικασίες λήψης μέτρων καταπολέμησης της πειρατείας εκ των ένδον της Σομαλίας.
Τα μέτρα που έχουν ληφθεί ορισμένες φορές φέρνουν αποτέλεσμα, όπως την προηγούμενη εβδομάδα σε ένα πλοίο του Ομίλου Τσάκου, όπου η αντίδραση του πληρώματος απέτρεψε τους πειρατές.
Και αυτό διότι οι πειρατικές ομάδες αντιδρούν και εφαρμόζουν νέες πρακτικές και τακτικές. Για παράδειγμα, σε πρώτη φάση όταν «εγκαταστάθηκαν» οι ναυτικές δυνάμεις στον κόλπο του Αντεν οι πειρατές άλλαξαν τους «κανόνες του παιχνιδιού» και άνοιξαν την ακτίνα δράσης τους ακόμα και πάνω από τα 900 ναυτικά μίλια σε όλη τη θαλάσσια περιοχή της Ανατολικής Αφρικής.
Επίσης, προβληματισμό στη ναυτιλιακή κοινότητα προκαλούν και τα νομικά κενά που υπάρχουν για την αντιμετώπιση της πειρατείας και ειδικά σε ό,τι αφορά το καθεστώς των συλλήψεων των πειρατών και της εκδίκασης των υποθέσεών τους.
Η πρόσφατη απόφαση για απελευθέρωση ομάδας πειρατών που είχαν συλληφθεί από τις ναυτικές δυνάμεις που βρίσκονται στην περιοχή προκάλεσε την έντονη αντίδραση της ναυτιλιακής κοινότητας. Χαρακτηριστική είναι και η δήλωση που έκανε στη Lloyd's List ο πρόεδρος της V Ships Roberto Giorgi, ο οποίος επεσήμανε σχετικά με την αντιμετώπιση της πειρατείας ότι «κάνουμε τρία βήματα εμπρός και πέντε πίσω».
Αλλά και η Intertanko σε ανακοίνωσή της τονίζει ότι η κίνηση αυτή αποτελεί βαρύ πλήγμα για τη ναυτιλιακή βιομηχανία και τους ναυτικούς στο πλαίσιο της προσπάθειας που καταβάλλουν για την καταπολέμηση της πειρατείας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Οι πειρατικές επιθέσεις
Πρόσφατα το Διεθνές Γραφείο Ναυτιλίας δημοσίευσε τα στατιστικά του πρώτου εξαμήνου του 2010 για τις πειρατικές επιθέσεις. Την πιο έντονη δράση και το πρώτο εξάμηνο του 2010 είχαν οι πειρατές που έχουν βάση εξόρμησης τη Σομαλία.
Στην περιοχή σημειώθηκαν 100 επιθέσεις, ενώ 27 πλοία κατελήφθησαν τελικά από τους πειρατές. Πάντως, σε σύγκριση με πέρυσι την ίδια περίοδο ο αριθμός των επιθέσεων στην περιοχή μειώθηκε, καθώς ενισχύθηκε η παρουσία πολεμικών πλοίων στην περιοχή έπειτα από ενέργειες της διεθνούς κοινότητας. Ενας ακόμη λόγος μείωσης των περιπτώσεων πειρατείας είναι και τα μέτρα προστασίας, αλλά και οι πρακτικές διαχείρισης που ακολουθούν τα πληρώματα των πλοίων.
Παρά τη μείωση των επιθέσεων, σε απόλυτους αριθμούς λίγες ημέρες μετά όμως και συγκεκριμένα την προηγούμενη εβδομάδα, οι Σομαλοί πειρατές απάντησαν. Ενα πλοίο συριακών συμφερόντων δέχθηκε επίθεση και καταλήφθηκε από Σομαλούς πειρατές μέσα στη ρότα ασφαλούς διέλευσης που έχουν καθορίσει οι ναυτικές δυνάμεις.
Σύμφωνα με την Tradewinds, η ναυτική δύναμη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ενημέρωσε ότι ειδοποιήθηκε από το πλήρωμα για την επίθεση μόνο αφού οι πειρατές είχαν ανέβει ήδη στο πλοίο, με αποτέλεσμα να είναι αδύνατη οποιαδήποτε προσπάθεια απελευθέρωσης του πλοίου.
Χρειάζονται και νέα μέτρα
Ζωντανή περιγραφή της κατάστασης που επικρατεί στη θαλάσσια περιοχή της Ανατολικής Αφρικής είχε την ευκαιρία να κάνει πρόσφατα στην Ελλάδα ο rear admiral Peter Hudson, CBE, επικεφαλής της ναυτικής δύναμης «Atalanta» της Ε.Ε., που περιπολεί στις ακτές της Σομαλίας με στόχο την καταπολέμηση της πειρατείας.
Ο κ. Hudson κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι «οι Βρυξέλλες, δηλαδή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να προχωρήσει σε αποτελεσματικότερα μέτρα για την αντιμετώπιση των πειρατών. Οι πειρατικές επιθέσεις δεν λαμβάνουν χώρα μόνο στα στενά του κόλπου του Αντεν, αλλά και σε απόσταση ακόμα 1.000 μιλίων από τις ακτές της Σομαλίας. Αναφέρθηκε ακόμη ότι στην περιοχή του κόλπου έχει προσδιοριστεί σχετικός δίαυλος ασφαλέστερης πλεύσης».
Παράλληλα, τόνισε ότι «οι πειρατικές ομάδες έχουν αποκτήσει εμπειρία και σύγχρονο εξελιγμένο εξοπλισμό, γεγονός που καθιστά δυσκολότερη την αντιμετώπισή τους. Θεωρείται πλέον βέβαιο ότι για τις πειρατικές τους επιχειρήσεις χρησιμοποιούν πλοία ως πλωτές βάσεις. Οι οικονομικές επιπτώσεις από τις πειρατικές επιθέσεις ανέρχονται σε δισ. ευρώ».
Οχι στους ένοπλους
Ενα από τα επιπλέον μέτρα που έχουν προταθεί από πλευράς ΗΠΑ είναι η παρουσία ένοπλων φρουρών και αγημάτων στα πλοία που πλέουν στην περιοχή.
Η ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα, η μεγαλύτερη ναυτιλία του κόσμου, έχει απορρίψει τη συγκεκριμένη ιδέα, με το σκεπτικό ότι μια τέτοια κίνηση ενδέχεται να οδηγήσει σε κλιμάκωση της βίας σε βάρος της ζωής των πληρωμάτων και να προκαλέσει σωρεία νομικών και ασφαλιστικών προβλημάτων.
Mιμητισμός
Ενα άλλο σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η διεθνής κοινότητα είναι και το πρόβλημα του μιμητισμού. Στο εξάμηνο του 2010 σημειώθηκε έξαρση των πειρατικών επιθέσεων στον Ινδικό Ωκεανό, ενώ υπερδιπλασιάστηκαν τα κρούσματα στη θάλασσα της Νότιας Κίνας.
Αύξηση παρουσιάζουν και ο αριθμός των κρουσμάτων στα νερά της Μαλαισίας και της Ινδονησίας, ενώ μειώθηκαν τα περιστατικά στη θάλασσα της Νιγηρίας.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις που έχουν γίνει στην Ε.Ε. βασική αιτία της αύξησης των κρουσμάτων πειρατείας και σε άλλες περιοχές του πλανήτη είναι το παράδειγμα των Σομαλών πειρατών. Και αυτό, επειδή, παρά τις τεράστιες προσπάθειες που γίνονται να περιοριστούν και τελικά να διαλυθούν, δεν φαίνεται σε αυτή τη φάση τουλάχιστον να στέφονται από επιτυχία.
Τι προβλέπεται σε επίπεδο Ε.Ε.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εγκρίνει σειρά μέτρων με διάφορες εγκυκλίους της, οι οποίες είτε επικαιροποιούν τις ήδη ισχύουσες γενικές συστάσεις για τα μέτρα καταπολέμησης των πράξεων πειρατείας και των ένοπλων ληστειών είτε καθορίζουν ειδικά μέτρα για την αντιμετώπιση των πράξεων πειρατείας στον κόλπο του Αντεν και στα ανοικτά των ακτών της Σομαλίας.
Η εγκύκλιος MSC.1/εγκ. 1334 της 23ης Ιουνίου 2009 παραθέτει κατευθυντήριες αρχές για την πρόληψη και την καταστολή των πειρατικών επιθέσεων. Η εγκύκλιος περιλαμβάνει πλήρη σειρά μέτρων, τα οποία είναι δυνατόν να λαμβάνονται στα πλοία σε κάθε περίπτωση για να αποφεύγονται οι επιθέσεις ή, όταν τα πλοία δέχονται τέτοια επίθεση, να μειώνονται στο ελάχιστο οι κίνδυνοι για το πλήρωμα και το πλοίο.
Η εγκύκλιος MSC.1/εγκ. 1332 περιέχει τα μέτρα για «βέλτιστες πρακτικές διαχείρισης» όπως ονομάζονται με σκοπό να αποφεύγονται, να αποτρέπονται ή να επιβραδύνονται οι πράξεις πειρατείας στον κόλπο του Αντεν και στα ανοικτά των ακτών της Σομαλίας, τα οποία εκπόνησαν οι εταίροι του ναυτιλιακού κλάδου σε εθελοντική βάση και υποστήριξαν και ενθάρρυναν τα συμβαλλόμενα μέρη, καθώς επείγει η αντιμετώπιση των απειλών στα ανοικτά της Σομαλίας.
Οι «βέλτιστες πρακτικές διαχείρισης» συνιστούν στις ναυτιλιακές εταιρείες και στα πλοία να εγγράφονται εκ των προτέρων στον ιστότοπο του Κέντρου Ναυτικής Ασφάλειας του Κέρατος της Αφρικής ( http://www.mschoa.org ) πριν διέλθουν από τον κόλπο του Αντεν.
Τα εγγεγραμμένα πλοία παραλαμβάνουν όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες για την κατάσταση σε αυτή τη ζώνη πλοήγησης και παρακολουθούνται από τις δυνάμεις της επιχείρησης EU NAVFOR-ATALANTA, με αποτέλεσμα να διατρέχουν μικρότερο κίνδυνο από τα πλοία που συνεχίζουν να μην εγγράφονται στο Κέντρο Ναυτικής Ασφάλειας του Κέρατος της Αφρικής και, κατά συνέπεια, δεν μπορούν να επωφεληθούν από τα μέτρα που έχουν τεθεί σε εφαρμογή για την ασφαλή διέλευση απ' αυτή την περιοχή.
Στις 15 Ιουνίου 2009 το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης αποφάσισε να παρατείνει από τις 13 Δεκεμβρίου 2009 για ένα έτος τη στρατιωτική επιχείρηση EU NAVFOR-ATALANTA της Ευρωπαϊκής Ενωσης με σκοπό την αποτροπή, την πρόληψη και την καταστολή των πειρατικών πράξεων και των ένοπλων ληστειών στα ανοικτά των ακτών της Σομαλίας. Η εν λόγω στρατιωτική επιχείρηση είναι η πρώτη ναυτική επιχείρηση που διεξάγεται στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας (ΕΠΑΑ).
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εκδώσει σύσταση στην οποία αναφέρει: «Τα κράτη-μέλη καλούνται να μεριμνήσουν για την αποτελεσματική και εναρμονισμένη εφαρμογή των προληπτικών μέτρων για να αντιμετωπιστούν οι απειλές κατά των πλοίων σε περίπτωση πειρατικών πράξεων και ένοπλων επιθέσεων».
* «Σχετικά με την αντιμετώπιση της πειρατείας κάνουμε τρία βήματα εμπρός και πέντε πίσω».
Roberto Giorgi, πρόεδρος της V Ships
ΑΝΤΩΝΗΣ ΤΣΙΜΠΛΑΚΗΣ
Πηγή: Νaftemporiki
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου