Ιστορίας στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων
Τα χρόνια του Μεσοπολέμου αποτέλεσαν μια μεταβατική περίοδο για το Πολεμικό Ναυτικό και ο Αβέρωφ δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση.
Δεδομένης της εξακολουθητικής απειλής για την ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο από την πιθανότητα επαναφοράς στην ενέργεια του τουρκικού καταδρομικού μάχης Yavouz (πρώην Goeben) και κατόπιν σχετικής γνωμοδότησης του ειδικά μετακληθέντα στην Ελλάδα Άγγλου υποναυάρχου Webb, αποφασίστηκε η πραγματοποίηση ευρείας μετασκευής στο πλοίο που τελικά πραγματοποιήθηκε στη Γαλλία, όπως ήδη αναφέρθηκε.(38)
Εκτός του εκσυγχρονισμού του Συστήματος Διεύθυνσης Βολής του Αβέρωφ πολύ σημαντική υπήρξε η εισαγωγή της πετρελαιοκίνησης, η παρεπόμενη αντικατάσταση ορισμένων από τις αρχικές του μηχανές που κινούνταν με κάρβουνο και η κατάργηση των δύο από τις τρεις καπνοδόχους που έχει.(39) Ανανεωμένο μετά την μετασκευή του, το θωρακισμένο καταδρομικό Αβέρωφ πρωτοστάτησε στις περισσότερες ασκήσεις του ελληνικού στόλου μέχρι και την ψήφιση του Ναυτικού Προγράμματος του 1931.(40).
Το πρόγραμμα αυτό προέβλεπε την ενίσχυση του ελαφρού στόλου και της ναυτικής αεροπορίας, ως την αποτελεσματικότερη απάντηση στην απειλή του μάχιμου πια Yavouz. Τα στενά όμως οικονομικά περιθώρια του ελληνικού προϋπολογισμού, που υπαγορεύονταν από την ανάγκη της αποκατάστασης των προσφύγων και της αντιμετώπισης της διεθνούς οικονομικής κρίσης, απαιτούσαν την πραγματοποίηση οικονομιών στο Πολεμικό Ναυτικό, ώστε να εξοικονομηθούν τα αναγκαία κονδύλια για την εφαρμογή του Ναυτικού Προγράμματος του 1931.(41) Μέσα στο πλαίσιο αυτό περιορίστηκαν οι κινήσεις του Αβέρωφ.
Ενδεικτικό είναι ότι ακόμα και οι αυλοί των λεβήτων του δεν αντικαταστάθηκαν τα χρόνια εκείνα, παρά τη μεγάλη φθορά τους, που απαιτούσε την αντικατάστασή τους ήδη από το 1934.(42)
Η δραστηριότητα του Αβέρωφ κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου δεν εξαντλήθηκε σε ναυτικά γυμνάσια. Την επαύριο της υπογραφής της συνθήκης της Λοζάνης συμμετείχε στην καταστολή του κινήματος των στρατηγών Λεοναρδόπουλου και Γαργαλίδη. Μια δωδεκαετία αργότερα πρωτοστάτησε στο βενιζελικό κίνημα της 1ης Μαρτίου 1935 κατά τη διάρκεια του οποίου βομβαρδίστηκε, ανεπιτυχώς, από την κυβερνητική αεροπορία.
Η αποψίλωση του Στόλου από βαθμοφόρους και κατώτερα στελέχη, που έλαβε χώρα για πολιτικούς λόγους αμέσως μετά την καταστολή του βενιζελικού αυτού κινήματος, οδήγησε στο να περιέλθει ο Αβέρωφ σε κατάσταση εφεδρείας με το μεγαλύτερο μέρος του πληρώματός του να μεταφέρεται στον Ελληνικό Στρατό. Την ίδια περίπου εποχή παραλήφθηκε νέου τύπου πυρίτιδα για το πυροβολικό του και αποφασίσθηκε η δοκιμή της με πραγματοποίηση πραγματικών πυρών από το θωρακισμένο καταδρομικό.
Καθώς ρυμουλκούσαν το πλοίο στο πεδίο βολής, το Δεκέμβριο του 1935, λόγω της θαλασσοταραχής που ενέσκηψε, τα ρυμουλκά αντιμετώπισαν σοβαρό πρόβλημα και ο Αβέρωφ έμεινε ακυβέρνητος και λίγο έλειψε να εξοκείλει στις ακτές της Αίγινας. Ευτυχώς επενέβησαν τα ισχυρά ρυμουλκά Ταξιάρχης και Αίας, που κατόρθωσαν τελικά να ρυμουλκήσουν τον Αβέρωφ σε υπήνεμο όρμο της Σαλαμίνας.
Την τελευταία τετραετία πριν την είσοδο της Ελλάδας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ο Αβέρωφ επανήλθε στην ενέργεια και εκτέλεσε, μεταξύ άλλων, και ορισμένους, μακρούς, επίσημους πλόες. Ο πρώτος απ’ αυτούς ήταν στο Πρίντεζι της Ιταλίας το Νοέμβριο του 1936 για την μεταφορά στην Ελλάδα των σορών του βασιλικού ζεύγους Κωνσταντίνου και Σοφίας. Λίγους μήνες αργότερα (Απρίλιος-Ιούνιος 1937) ο Αβέρωφ ταξίδεψε στην Αγγλία για να συμμετάσχει στις εορταστικές εκδηλώσεις της στέψης του νέου Άγγλου μονάρχη. Τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς κατέπλευσε στην Κωνσταντινούπολη μεταφέροντας τον Ιωάννη Μεταξά σε επίσημη επίσκεψη στην Τουρκία.(43)
Παρά όμως την επαναδραστηριοποίησή του, η αλήθεια είναι ότι ο Αβέρωφ τις παραμονές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου δεν βρισκόταν σε καλή κατάσταση. Η μέγιστη ταχύτητά του δεν υπερέβαινε τους 16 κόμβους, λόγω της φθοράς των λεβήτων του44 και, γενικότερα, η μαχητική του ικανότητα είχε πέσει στο 1/3 του αρχικού δυναμικού της.45 Αυτός ήταν κι ο λόγος που ο Μεταξάς, σε συνομιλία του με τον Άγγλο πρέσβη τον Ιανουάριο του 1939, ζήτησε αγγλικές πιστώσεις για να αντικατασταθεί ο Αβέρωφ από ανάλογη, σύγχρονη ναυτική μονάδα.(46)
***
Παραπομπές
38 The National Achives, ADM. 116/2264, Enclosure I to British Naval Mission Letter no. 1A of 14th February 1925, σελ. 8, 10-13, 18-20
39 Σουρβίνος, Κ., «Το Πρόγραμμα Εξοπλισμού του Πολεμικού Ναυτικού, 1824-1989», Ναυτική Επιθεώρησις, 459 (1989), σελ. 214
40 Σταθάκης, Θ/Κ “Γ.ΑΒΕΡΩΦ”, σελ. 364
41 Εκδοτική Αθηνών, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους: Νεότερος Ελληνισμός από το 1913 ως το 1941 (Αθήνα, 1978) σελ. 300- 301, 328-331
42 Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχείο Μεταξά, Φάκελος 121, Συνοπτικό Υπόμνημα επί του Ναυτικού Προγράμματος 1935. Φωκάς, Έκθεσις επί της Δράσεως του Β. Ναυτικού, σελ. 25
43 Σταθάκης, Θ/Κ “Γ.ΑΒΕΡΩΦ”, σελ. 364-365. Πετρόπουλος, Αναμνήσεις και Σκέψεις ενός Παλαιού Ναυτικού, τομ. Α, σελ. 70, 76-77
44 Φωκάς, Έκθεσις επί της Δράσεως του Β. Ναυτικού, τομ. Α, σελ. 25
45 Καββαδίας, Ε., Ο Ναυτικός Πόλεμος του 40 (Πυρσός: Αθήνα, 1950), σελ. 117
46 T.N.A., ADM 116/4200, Waterlow προς Halifax, Αθήνα, 16 Ιανουαρίου 1939
Ναυτική Επιθεώρηση
Τριμηνιαία Έκδοση του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού
Έτος 88ο – Τεύχος 576 – Τόμος 171ος
Μάρτιος – Απρίλιος – Μάιος 2011
Εικόνα: «Το Θωρηκτό ‘Αβέρωφ» αρχές 20ου αιώνα, έργο του Ποριώτη φαροφύλακα στο ΠΝ, και ζωγράφου Πάνου Ζουρδού από: paletaart
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου